SMALSPOOR HERLEEFT OP DE HEMBRUG 

tijdens de

OPEN MONUMENTENDAGEN 13 en 14 SEPTEMBER 2014

In het Noord Hollandse Zaandam ligt het Hembrug terrein. De Hembrug was een spoorbrug over het Noordzeekanaal en deze draaibrug lag in de Zaanlijn, tussen Amsterdam en Zaandam. Aan de oostkant lag het Hembrugterrein waar in het verleden  de voormalige Gereedschapswerktuigenfabriek "Hembrug" en het toenmalige staatsbedrijf "Artillerie-Inrichtingen" - de latere munitiefabriek Eurometaal-, waren gevestigd. Wegens afnemende vraag naar wapentuig sloot laatstgenoemde de deuren in 2003. Het gehele 140 hectare grote Hembrugterrein wordt op dit moment herontwikkeld tot “Nieuw Hembrug”, een industrieel landgoed. Vele oude fabrieksgebouwen hebben de status van monument. Op het terrein is naast plek voor bedrijven ruimte voor cultuur en musea en recent is het overkoepelende Museumkwartier Hembrug opgericht waarin het Hembrugmuseum, de Stichting Vliegtuigcompanie en de Stichting Mobiele Artillerie zijn ondergebracht.

Op het terrein heeft vroeger –naast een normaalspooraansluiting- ook smalspoor gelegen en verbond diverse gebouwen met elkaar en had een aansluiting naar een laadstijger in het Noordzee kanaal. In een van de munitiebunkers is nog spoor en een aantal draaischijven te zien. Een ander bekend feit is dat locomotieven bestemd voor de smalspoorbaan in Harskamp via de Artillerie Inrichtingen Hembrug zijn besteld en geleverd.

Ter gelegenheid van de Open Monumentendag die dit jaar het thema "reizen" heeft, legt het Decauville Spoorweg Museum in samenwerking met Museumkwartier Hembrug een kleine stukje smalspoor van ca. 100 meter aan op het Hembrugterrein. Met twee motorlocomotieven en een klein aantal lorries zullen wij acte de presence geven. De bedoeling is dat er de komende tijd een kleine DSM smalspoorexpositie ontstaat. De spoorbaan zal voor onbepaalde tijd op het terrein blijven liggen en zal bij bijzondere gelegenheden in bedrijf gesteld worden.

Naast het werkende smalspoor zullen er door het Museumkwartier Hembrug diverse activiteiten worden georganiseerd. Te zien en te beleven zijn onder andere het opengestelde Hembrugmuseum, ritten met legervoertuigen en veteraan autobussen, een rondvlucht in een Catalina watervliegtuig, helicoptervluchten en naar verwachting zal er een stoomboot in het Noordzee kanaal varen. Ook zijn er optredens en andere activiteiten op het terrein.

Foto's: Jan Dresmee